Opis
Jest to choroba wywołana przez orzęska Ichthyophthirius multifiliis, który atakuje skórę i skrzela ryb słodkowodnych. Pasożyt najszybciej dorasta i rozwija się na skórze ryby w temperaturze 25ºC, natomiast w temperaturze 32-33ºC ginie w ciągu 4-6 godzin. Jeśli w akwarium występują warunki najodpowiedniejsze dla rozwoju pasożyta, czyli właściwości fizykochemiczne wody oraz osłabione ryby to choroba może poczynić poważne spustoszenia w stadzie. Choroba ta nazywana jest również kulorzęskiem.
Objawy
Jednokomórkowiec tego orzęska jest widoczny gołym okiem, ponieważ ryba jest cała w białych, małych punkcikach. Najpierw są one widoczne na płetwach i plecach ryby. W pierwszej fazie choroby ryby ocierają się o dekoracje i rośliny próbując pozbyć się pasożyta. Spada również apetyt ryb. Jeśli w skrzelach dojdzie do inwazji orzęska to ryba dusi się, gdy zaś między naskórkiem a skórą właściwą osiedli się znaczna ilość pasożytów to następuje powolne odrywanie się płatków skóry od ciała. Jeśli dojdzie do zachorowania wylęgu ginie on bardzo szybko w nerwowych konwulsjach.
Leczenie
Do praktyk zapobiegawczych występowaniu rybiej ospy należy kwarantanna nowo zakupionych ryb, roślin, ślimaków. Ślimakom i roślinom wystarcza pięciodniowy okres kwarantanny, ponieważ są one nosicielami biernymi. Natomiast jeśli kwarantanna dotyczy ryb to jej długość zależy od temperatury wody: przy 15ºC trwa półtorej doby, przy 20ºC trwa dobę, natomiast po 25ºC – po kilku godzinach. Są to okresy, w których ryba przebywa w jednym zbiorniku, po tym czasie należy przenieść je do kolejnego zbiornika, a poprzedni wydezynfekować. Takie zabiegi należy przeprowadzać przez 12-13 dni w temperaturze 15ºC, w temperaturze 20ºC – przez 8 dni. Stosuje się takie zabiegi w celu pozbycia się z tkanek pasożytów w różnej fazie rozwojowej. Aczkolwiek jest to metoda bardzo nie komfortowa dla ryb, dlatego też zaleca się kąpiele długotrwałe w roztworach różnych leków. Środki lecznicze stosowane w leczeniu rybiej ospy to: A) zieleń malachitowa – stosowana jako roztwór leczniczy 1-10 ml roztworu macierzystego (0,1 g zieleni malachitowej na 100 ml wody) na 100 l wody – stosowany jako kąpiel długotrwała, co trzeci dzień roztwór należy wzmacniać, dodając ½ pierwszej dawki. B) błękit metylenowy – roztwór 3-4 mg na 1 l wody stosowany w kąpieli długotrwałej. C) błękit metylenowy (dla ryb które są wrażliwe na FCM) – roztwór 2-2,5 mg na 1 l wody stosowany w kąpieli długotrwałej, po pięciu dniach do roztworu leczniczego dodaje się 0,5 mg na 1 litr D) siarczan miedzi – roztwór 0,5-1,5 mg na 1 l wody stosowany przy kąpieli długotrwałej E) siarczan miedzi i kwas cytrynowy – roztwór 0,15 mg siarczanu miedzi i 9,10 mg kwasu cytrynowego na 1 l wody stosowany przy kąpieli długotrwałej F) FMC – mieszanina formaliny, błękitu metylenowego i zieleni malachitowej – po sporządzeniu roztworu macierzystego (100 ml formaliny, 370 mg błękitu metylenowego i 370 mg zieleni malachitowej) stosujemy go w roztworze leczniczym w dawce 1-1,2 ml na 100 l wody – kąpiel długotrwała. G) trypaflawina – roztwór 0,1-0,4 mg na 1 l wody stosowany w kąpieli długotrwałej H) Aureomycin – w dawce 12 mg na 1 l wody podczas kąpieli długotrwałych I) hydrochlorek chininy – w dawce 10 mg na 1 l wody – podczas kąpieli długotrwałej Bibliografia: J. Antychowicz, Choroby ryb akwariowych. J. Lewczuk, Domowe akwarium słodkowodne. H. Frey, Akwarium słodkowodne. Wszystkie pozycje serdecznie polecam.
368 komentarzy
kangur:
12.01.2010 14:01Pasozyt, ktory wywoluje ospe to kulorzesek podnablonkowy. W czasie calego zycia pasozyt ulega przemianom. Szybkosc procesow biologicznych bydlaka rosnie ze wzrostem temperatury wody. Najpierw rosnie pod skora ryby tworzac widoczne biale kropki. Potem osiada na roslinie, kamieniu, itp albo plywa pod powierzchnia wody i intensywnie sie rozmnaza. Mlode kulorzeski plywaja w wodzie az przykleja sie do napodkanej ryby, wwierca sie jej pod skore i tak w kolko Macieju, im cieplej tym szybciej. Lekarstwa dzialaja najskuteczniej na forme pasozyta plywajaca zaraz po rozmnozeniu. Podniesienie temperatury przyspiesza cykl rozwojowy czyli przyspiesza dzialanie leku. Nie trzeba podnosic temp. az do 30 stopni, 28-29 wystarcza. Przy niskich temp. wzrasta prawdopodobienstwo przezycia pewnej liczby kulorzeskow i odnowienia choroby. Ponadto ryby sa mniej odporne przy zbyt niskiej temperaturze (szczegolnie po przebytej ospie) i podatne rowniez na inne infekcje, np plesniawke. Dlatego dzialajaca grzalka jest taka wazna. Jak ktos przeczyta te moje wypociny to moze zrozumie znaczenie temperatury przy leczeniu. Sol akwarystyczna pomaga ale przy dobrym leku nie jest az tak konieczna. Separacja chorych ryb nic nie da bo wszystkie ryby sa chore Trzeba po prostu otruc robala w calym akwa i to skutecznie. Pozdrawiam serdecznie
kangur:
12.01.2010 11:56Podnoszenie temperatury nie zabija pasozyta, powoduje jego szybszy rozwoj do formy, ktora moze byc zabita przez lekarstwo. Sol akwarystyczna oslabia pasozyta i przyspiesza leczenie. Poczytajcie sobie o tej chorobie i jak to dziadostwo zyje a latwiej wam bedzie z tym walczyc. Nikusia: niestety dopuki nie kupisz sobie nowej grzalki bedziesz walczyc z ospa w nieskonczonosc. Mozesz zmienic lekarstwo w kazdej chwili, nie czysc akwa- stopniowo podmieniaj wode, max. 25%. Arci: mam nadzieje, ze ci sie ospa nie odnowi za pare tygodni. Pozdrawiam
Arci:
11.01.2010 16:49czejść ja zawsze stosuje zieleń firmy zoolek i pomaga i to w temperaturze 25*C dwie doby i po sprawie i za 5 dni daje polowe dawki i rybki są zdrowe i nie mam kłopotu
Nikunia_96:
10.01.2010 13:52Stosowałam zieleń aby zwalczyć ospę ale była pożyczona od kumpeli, a teraz dostałam CMF i nie wiem czy mogę zmienić lek. Oczywiście mam zamiar zrobić to stopniowo, po czyszczeniu akwa, myślałam też żeby przenieść moją najciężej chorą rybkę (bo tylko na niej już widać ospę i to w kolosalnych ilościach) i tam stosować lepszą kurację z wyższą temperaturą, świeżą wodą i największą dawką leku, taką by rybce nie zaszkodzić ale pożądnie "odkazić", taka jakby kąpiel. Proszę o pomoc, odpowiedz czy dobrze rozumuję a w razie czego o poprawki.
Weronika:
09.01.2010 19:18do dzejo: to co piszesz nie jest do końca prawdą, racja bez leków niesamowicie trudno wyleczyć ospę, ale lepiej stosować to i to. Ja właśnie walczę z ospą i to już od Bożego Narodzenia temp. mam 24*C(bo więcej nie mogę z powodu grzałki)więc stosuję tylko zieleń i co? Na molinezji cały czas widzę białe kropki, dlatego twój sposób nie jest całkiem skuteczny. Bez podniesienia temperatury ani rusz, ale racja bez wstrząsów lepiej codziennie podnosić trochę temperaturę aż będzie 30*C (zrobić to w przeciągu 2 dni) utrzymać przez kilka dni, a potem stopniowo obniżać. Oczywiście podczas tych "rewolucji" z temperaturą jednocześnie stosować leki. Jeśli nic nie działa to chyba najlepiej iść do weterynarza, ale tylko zapytać, bo po co męczyć rybkę nie mając pewności czy weterynarz leczy także ryby?
Iwona:
09.01.2010 11:06Witajcie,ja pokonałam właśnie ospę i nie poniosłam żadnych strat.Podnosłam temp do 30 st.i wlałam 2 rozpuszczone tabl.nadmanganianu potasu,na 2 i 3 dzień dodałam jeszcze po jednej tabletce,po 3 dniach zaczełam obniżać temp,o 1st dziennie,i pomogło,akwarium mam 112l.
dzejo:
07.01.2010 21:37Zamiast stosować terapie wstrząsowe typu 30stopni itp. lepiej udać się do sklepu i kupić specjalny środek na ospe, który jest gotową mieszaniną fioletów, zieleni i błękitów np. fauna mor firmy Munster. 3 dni i po chorobie wszystkie ryby zdrowe, strat zero.
Michaszek1985:
05.01.2010 22:45Juz kolejny raz walcze z ospa, temp. 30-31st+cmf z tropicala+ sol akwarystyczna i musi pomoc. Pozdrawiam wszystkich!!!
Iwona:
04.01.2010 11:20witam chciałabym sie dowiedzieć czy wysoka temp ok 28-30stopni i nadmanganian potasu nie zaszkodzi roślinom.
marzenka134:
03.01.2010 18:54mój samiec platki żółty ma białe kropki grzałka ciągle chodzi temperatura teras w akwa to 30 stopni ale niestety nie mam drugiego akwarium więc jest z innymi rybkami akwa to 25 l jestem początkująca od 1r i 6 mies miałam już ospe w akwarium więc wiem jak wygląda morze jutro jak bede miała czas to pojadę z mamą na marymącką i kupie jakieś lekarstwo na to . Chodzę do czwartej klasy .
OLCIA :***:
03.01.2010 18:43nie wiem dokładnie(bo jestem początkującym akwarystą,mam akwarium od 1 miesiąca(112litrów;])).Na 100litrów wody wlewa się 1g NADMANGANIANU POTASU.
Ewa17:
01.01.2010 23:25Mam welony i mają ospę.Czy welonom można podnieść temperaturę do 30 stopni,jestem początkującym akwarystą,jutro jadę po leki.
Iva Riva:
01.01.2010 21:46Wczoraj moja molinezja miała jedna biała kropeczke na płetwie ogonowej dałam lekarstwo(sera omnipur). Dziś juz nie miała kropki, ale za to moje 4 neony inessa rano miały po kilka tych kropeczek ale wieczorem juz ich nie miały chyba że były takie malutkie że ich nie widziałam ale jedna z tych neonków ma malutki brak płetwy w miejscu gdzie miała kropke ale dałam jeszcze kilka kropel tego lekarstwa moze im przejdzie. Czy to jest ospa? A jak nie przejdzie to co mam robić?
lolka:
01.01.2010 20:57moje molinezje na ogonach mają białe kropki czy to ospa?
eve4ever:
01.01.2010 18:44witam... mam akwarium 50l od niedawna jakies 2 tygodnie, naczytalam sie chyba za duzo, na razie nic zlego sie nie dzieje obsada: parka mieczykow, 12 neonow, 2 danio, 2 glonojady, 2 kiryski .. poradzono mi profilaktycznie podawac zielen rybkom ale przy tej obsadzie jaka temperature nastawic zeby bylo ok.. czy 25-26 to ok? i jak czesto podawac ta zielen jesli mowimy o profilaktyce? pliiisss odpowiedzcie..z gory dziekuje...