Opis
Jest to choroba wywołana przez orzęska Ichthyophthirius multifiliis, który atakuje skórę i skrzela ryb słodkowodnych. Pasożyt najszybciej dorasta i rozwija się na skórze ryby w temperaturze 25ºC, natomiast w temperaturze 32-33ºC ginie w ciągu 4-6 godzin. Jeśli w akwarium występują warunki najodpowiedniejsze dla rozwoju pasożyta, czyli właściwości fizykochemiczne wody oraz osłabione ryby to choroba może poczynić poważne spustoszenia w stadzie. Choroba ta nazywana jest również kulorzęskiem.
Objawy
Jednokomórkowiec tego orzęska jest widoczny gołym okiem, ponieważ ryba jest cała w białych, małych punkcikach. Najpierw są one widoczne na płetwach i plecach ryby. W pierwszej fazie choroby ryby ocierają się o dekoracje i rośliny próbując pozbyć się pasożyta. Spada również apetyt ryb. Jeśli w skrzelach dojdzie do inwazji orzęska to ryba dusi się, gdy zaś między naskórkiem a skórą właściwą osiedli się znaczna ilość pasożytów to następuje powolne odrywanie się płatków skóry od ciała. Jeśli dojdzie do zachorowania wylęgu ginie on bardzo szybko w nerwowych konwulsjach.
Leczenie
Do praktyk zapobiegawczych występowaniu rybiej ospy należy kwarantanna nowo zakupionych ryb, roślin, ślimaków. Ślimakom i roślinom wystarcza pięciodniowy okres kwarantanny, ponieważ są one nosicielami biernymi. Natomiast jeśli kwarantanna dotyczy ryb to jej długość zależy od temperatury wody: przy 15ºC trwa półtorej doby, przy 20ºC trwa dobę, natomiast po 25ºC – po kilku godzinach. Są to okresy, w których ryba przebywa w jednym zbiorniku, po tym czasie należy przenieść je do kolejnego zbiornika, a poprzedni wydezynfekować. Takie zabiegi należy przeprowadzać przez 12-13 dni w temperaturze 15ºC, w temperaturze 20ºC – przez 8 dni. Stosuje się takie zabiegi w celu pozbycia się z tkanek pasożytów w różnej fazie rozwojowej. Aczkolwiek jest to metoda bardzo nie komfortowa dla ryb, dlatego też zaleca się kąpiele długotrwałe w roztworach różnych leków. Środki lecznicze stosowane w leczeniu rybiej ospy to: A) zieleń malachitowa – stosowana jako roztwór leczniczy 1-10 ml roztworu macierzystego (0,1 g zieleni malachitowej na 100 ml wody) na 100 l wody – stosowany jako kąpiel długotrwała, co trzeci dzień roztwór należy wzmacniać, dodając ½ pierwszej dawki. B) błękit metylenowy – roztwór 3-4 mg na 1 l wody stosowany w kąpieli długotrwałej. C) błękit metylenowy (dla ryb które są wrażliwe na FCM) – roztwór 2-2,5 mg na 1 l wody stosowany w kąpieli długotrwałej, po pięciu dniach do roztworu leczniczego dodaje się 0,5 mg na 1 litr D) siarczan miedzi – roztwór 0,5-1,5 mg na 1 l wody stosowany przy kąpieli długotrwałej E) siarczan miedzi i kwas cytrynowy – roztwór 0,15 mg siarczanu miedzi i 9,10 mg kwasu cytrynowego na 1 l wody stosowany przy kąpieli długotrwałej F) FMC – mieszanina formaliny, błękitu metylenowego i zieleni malachitowej – po sporządzeniu roztworu macierzystego (100 ml formaliny, 370 mg błękitu metylenowego i 370 mg zieleni malachitowej) stosujemy go w roztworze leczniczym w dawce 1-1,2 ml na 100 l wody – kąpiel długotrwała. G) trypaflawina – roztwór 0,1-0,4 mg na 1 l wody stosowany w kąpieli długotrwałej H) Aureomycin – w dawce 12 mg na 1 l wody podczas kąpieli długotrwałych I) hydrochlorek chininy – w dawce 10 mg na 1 l wody – podczas kąpieli długotrwałej Bibliografia: J. Antychowicz, Choroby ryb akwariowych. J. Lewczuk, Domowe akwarium słodkowodne. H. Frey, Akwarium słodkowodne. Wszystkie pozycje serdecznie polecam.
368 komentarzy
aga:
27.10.2010 13:27mam bojownika ma 1 kropkę przy oku i 1 na boku tak od 3 tygodni i poszczępione płetwy czy to początek ospy
Andżelika:
23.10.2010 21:18a ja dodałam im Gripex, podobno na reklamach pomaga! zobaczymy, tylko woda strasznie się pieni.
XRAJ:
16.10.2010 19:0330C to raczej za duża temperatura dla ryb. Trzymaj z 34 zależy jakie masz rynki ale w większośi 22C do 17C w wyniku Ospy temperatura musi być mniejsza niż 27C
Alvaro:
22.09.2010 21:35Odnośnie słów kangura wg których ryby kupione w sklepie na 90% będą mieć ospę. Nie mogę się z tym zgodzić. Inwazja kulorzęska przede wszystkim następuje gdy są sprzyjające warunki, wątpliwa jakość wody i gdy ryba jest osłabiona. Bardzo ważnym elementem jest transport i aklimatyzacja nowych ryb. Jest to stresujące i zarazem osłabia ich odporność co tworzy idealną sytuajcję ataku tego pasożyta. Z resztą wypowiedzi zgadzam się najzupełniej! Pozdrawiam
Ella:
16.08.2010 23:36Marek. witam...Marku ja wylałam wszystką wodę z akwarium....roślinki,korzenie włożyłam do drugiego pojemnika...filtry,kamienie i inne wyposażenie akwarium zostawiłam...nie wyjmowałam...załałam roślinki wodą i dodałam soli w proporcji 5 łyżek stołowych soli na 20 litrów wody...sól rozpuściłam wcześniej w wodzie i dolałam do pojemnika z roślinkami....po dwóch dniach wylałam wodę z solą i jeszcze raz zalałam wodą z nadmanganianem potasu w proporcji 1/2 tabletki na 20 litrów wody.... natomiast akwarium właściwe 100 l z kamieniami, korzeniami itp...zalałam wodą z solą w proporcji 1/2 kg soli na 100 l....po dwóch dniach wylałam solankę i zalałam wodą z nadmanganianem potasu /3 tabl/ + FMC / 1/2 małej butelki/ ... po dwóch dniach wszystko wylałam ...czystą wodą dwa razy wypłukałam akwarium....i założyłam ponownie nowe akwarium....dodałam do wody baktozyn, witaminki, nitrivec...wodę napowietrzałam.... rybki, które przeżyły wpuściłam po 20 dniach do akwarium...po 5 dniach w akwarium miałam już równowagę biologiczną....na chwilę obecną mam wodę czystą jak kryształ, a rybki mają się dobrze.... jestem nowicjuszką w akwarystyce...jeżeli pomogłam...to super...do miłego.... pozdrawiam...Ella...
kangur:
15.08.2010 09:26Kasia: zawsze do uslug. Kiryski zawsze dokonczaja wszyskie posilki zbierajaz z dna to co inne ryby przegapily i opadlo na dno. Jak masz inne denne ryby jak bocje, labeo, kosiarki, glonojady itp to nie ma problemu, a jak masz tylko kiryski (z dennych) to lepiej odessac z dna to czego ryby nie zjadly w ciagu 10 minut, pozdrawiam
kangur:
15.08.2010 09:13marek: umyj porzadnie akwarium, dekoracje, wyparz piasek/zwirek, niech wszystko dobrze wyschnie. Na 90% ryby zakupione w sklepie beda mialy ospe wiec zawsze musisz byc gotowy na leczenie. Mozesz ta chorobe rowniez przywlec z roslinami, slimakami albo zywym pokarmem. Jesli codziennie obserwujesz swoje ryby i zauwazysz wczesne objawy choroby jak np. ocieranie sie ryb o podloze czy dekoracje i pierwsze biale kropki nalezy szybko dzialac. Wczesnie wykryta ospa jest latwo uleczalna i zadna ryba nie ma prawa zdechnac. A wiec codzienna obserwacja to podstawa. Zamiezasz miec neonki, wiedz wiec, ze te rybki dostaja kropek wczesniej niz inne (nie maja lusek na skorze) wiec mozesz wczesnie wykryc chorobe. A o leczeniu znajdziesz 100 artykulow na necie. W skrocie: temperatura do 29-30 stopni, wyjac wegiel aktywny z filtra, dobre lekarstwo (stosowac jak napisane na opakowaniu), dobre napowietrzanie w czasie kuracji i ewentualnie sol akwarystyczna. Zastosowac pelna kuracje i podmienic wode po ospie, pozdrawiam
marek:
11.08.2010 21:42witam mam pytanie mialem 12 rybek rozych gatonkow i wsystkie zdechly przez ospe i moje pytanie jest takie: co mam zrobic z akwarium bo chcialem zalozyc hodowle neonow i nie wiem jak je posprzatac czy zwyczajnie umyc filter i wymienic wode czy cos jeszczei jeszcze jedno pytanie czy jak kupie te rybki to moga dostac tej choroby czy to jakos musze wszystko przygotowac z gory dzieki za pomoc;)
Kasia:
04.08.2010 19:42Witam Do Kangura bardzo ci dziękuję za podpowiedz faktycznie jest już lepiej daję mniej pokarmu brzuch się zmniejszył mam nadzieję że się opamięta w jedzeniu :) jeszcze raz dziękuję.
Ella:
03.08.2010 22:21witam ponownie wszystkich...Akabe...ciebie też...skąd u ciebie tyle sarkazmu...jeżeli już coś masz to chyba normalne, że starasz się jak potrafisz...najlepiej.... zdobywasz odrobinę wiedzy i wykorzystujesz ją jak najlepiej... i aby Ciebie zadowolić....powiem....moja rybuńcia żyje....to były pasożyty...mam wielką satysfakcję, że takiemu nowicjuszowi jak ja udało się uratować moją orandę.... dziękuję ...pozdrawiam....do miłego...Ella...
kangur:
01.08.2010 19:25Kasia: wyglada na to, ze kirysek ma otluszczenie narzadow wewnetrznych. To sie dosc czesto przytrafia tym rybkom bo jedza bez opamietania i z reguly maja dostep do duzej ilosci opadlego na dno jedzenia. Musisz byc b. ostrozna podczas karmienia, dawac rybom male porcje i sprawdzac czy wszystko zjadaja. Pozdrawiam
Ella:
29.07.2010 03:07witam...dzięki Rybalt za trzymanie kciuków ....moja determinacja rzeczywiście przydała się dla mojego "delfinka"....muszę być nie skromna i powiedzieć, że tak brzydko w moim akwarium to nie jest....brak mi jedynie doświadczenia, a przede wszystkim to wpadłam w panikę....nie potrafiłam zdiagnozować choroby ....zrobiłam zdjęcie mojej rybki...znalazłam mądry sklep akwarystyczny, a w nim pana Mateusza... no i okazało się, że to nie żadna ospa....tylko jakiś inny pasożyt...skąd się przywlekł tego naprawdę nie wiem...pomogły kąpiele 30 min co trzeci dzień w kalii...bacto tabs 2x1 tabl rano i wieczorem...witaminki co dzień...i oczywiście fmc kąpiel długotrwała...przez te ładnych parę dni białe punkciki na głowie zniknęły...dzisiaj wykąpałam 4 raz w kalii ale już tylko 20 min....jeszcze pobędzie w akwarium leczniczym z fmc min 3dni...no i zobaczymy jakie będą wyniki mojej kuracji..., a tak dla ciekawości wyczytałam,...tylko trochę za późno ..., że SERA ma lek o nazwie eSHa-2000, który ma szerokie spektrum i zakres działania...na 18 chorób... zakres grzybiczy, bakteryjny, zwalcza pasożyty, glisty...goi rany...ma dobrą tolerancję...gdyby z kuracją prowadzoną przeze mnie nie było pozytywnych wyników prawdopodobnie sięgnę po ten specyfik.... nie będę się rozpisywać aby nikogo nie urazić ...zainteresowanym polecam zajrzeć do wykazu leków sery... przejrzałam trochę zdjęć złotych rybek i nawet wiem dokładnie jaką mam rybkę /sama radość/...okazało się, że to jest ORANDA...złota oranda... to tyle na temat mojej chorej rybki.... pozdrawiam....dzięki za odzew...pozdrawiam Ciebie Rybalt...i wszystkich którzy zaglądają na tę stronę....do miłego ...i miłych dni ...
Kasia:
28.07.2010 23:42Witam jeżeli będą dwa posty to sorki ale coś mi nawala w kompie mam problem z kiryśnikiem najpierw miał plamki białe myślałam że to ospa (inne rybki i krewetki są zdrowe)potem plamki zaczęły znikać ale spuchł mu brzuszek co robić odkaziłam wodę ma dwie rybki tego gatunku druga jest zdrowa pomocy bo to kochane rybki :)
akabeJ:
28.07.2010 13:53Ella: z tego co piszesz to mysle, ze powinnas zajac sie raczej farmaceutyka niz akwarystyka, bardziej znasz sie na lekach niz na rybach. A te biale kropki na glowie Czerwonego Kapturka: po co sie meczyc nozykiem - od razu ciachaj siekiera, Pozdro:):):)
Rybalt:
23.07.2010 13:58Sorry ELLA ale life is brutal i wyglada, ze masz niezly syf-malarie w swoim akwa i chyba te wszystkie zabiegi nic nie dadza, ale gratuluje determinacji