Jeśli Twoje rybki wyglądają na chore i nie wiesz co im jest, sprawdź czy przypadkiem w zbiorniku nie wzrósł niebezpiecznie poziom amoniaku. Wywołuje on u ryb zatrucie, które może w konsekwencji doprowadzić nawet do ich śmierci.

Wykrywanie

Zatrucia amoniakiem są jedną z głównych przyczyn powodujących śmierć rybek w akwarium. Najczęściej występują, gdy zbiornik jest jeszcze w miarę nowy. Jednakże mogą też wystąpić w wyregulowanym akwarium np. kiedy dopuścimy do akwarium zbyt dużą liczbę ryb, zapcha nam się filtr lub jeśli wyniszczymy kolonie pożytecznych bakterii przez stosowanie leków.

Do najbardziej charakterystycznych objawów należy łykanie przez ryby powietrza spod tafli oraz powiększone i zaczerwienione skrzela. Powinna też nas zaniepokoić apatyczność ryby oraz jej brak apetytu. Warto zwrócić uwagę na pływanie oraz „leżenie” ryby na samym dnie akwarium oraz możliwe czerwone plamki na ogonie lub innej części ciała.

Objawy zatrucia amoniakiem mogą pokazać się nagle bądź w przeciągu paru dni. Początkowo można zaobserwować specyficzne łykanie przez rybę powietrza. Skrzela mogą nabrać barwy purpurowo-czerwonej, a nawet zacząć lekko krwawić. Następnie ryby mogą tracić swój apetyt i stawać się dość apatyczne. W niektórych przypadkach da się zauważyć leżenie rybek na kamieniach oraz schowane płetwy.

Ponieważ, zatrucie amoniakiem nadal trwa, poszczególne tkanki zostają zniszczone, o czym świadczyć mogą czerwone smugi lub małe, krwawiące rany na ciele rybki. W następnej kolejności zostają zniszczone wewnętrzne organy, takie jak mózg oraz ośrodek układu nerwowego. Ryba dostaje wielu krwotoków wewnętrznych i zewnętrznych, co w efekcie powoduje jej śmierć.

Leczenie

Leczenie rybek nie należy do najłatwiejszych, ale dzięki szybkiej interwencji, może przynieść pożądany skutek. Na początek należy zmniejszyć pH poniżej 6,5-7, następnie powinniśmy wymienić sporą część wody (30-50%). Do tego warto zastosować środki chemiczne do neutralizacji amoniaku oraz zaprzestać lub zmniejszyć karmienie.

Jeśli poziom amoniaku wzrośnie powyżej 0,01‰, należy natychmiast rozpocząć leczenie. Obniżenie pH przyniesie oraz wymiana wody (temperatura powinna być taka sama jak w akwarium) przyniesie natychmiastowe efekty. Kilka zmian wody w krótkim okresie może sprawić, że poziom amoniaku spadnie poniżej 0,01‰.

Jeśli ryby są naprawdę chore, należy zastosować chemiczne środki do neutralizacji poziomu NH3. Karmienie powinno być na tyle ograniczone, aby na dnie nie pozostawały żadne resztki. W przypadku bardzo dużego stężenia amoniaku należy zaprzestać karmienia na kilka dni. Nowe ryby można wpuścić dopiero, gdy poziom amoniaku i azotanów spadnie do poziomu bliskiego zeru.

Ponieważ toksyczność amoniaku jest związana z jego pH, dlatego oprócz standardowego testu na poziom na NH3, warto zrobić też test na poziom pH. Amoniak staje się bardzo toksyczny, gdy jego poziom wzrośnie powyżej 7. Z tego powodu, że jest wiele zmiennych tego poziomu, nie można tylko na jego podstawie stwierdzić jaki jest poziom amoniaku, jednak istnieją podobne wytyczne w celu obniżenia odczynu zarówno amoniaku, jak i innych substancji.

Przy poziomie około 0,01‰ ryby są narażone na stres, nawet jeśli nie widać po nich żadnych objawów choroby. Poziom wysoki, ale poniżej tej granicy może też mieć fatalne skutki dla rybek. Z tego powodu należy robić testy NH3 codziennie, aż do czasu, gdy jego poziom spadnie do odpowiednio niskiej wartości.

Zapobieganie

W celu zapobiegnięcia zatruć ryb amoniakiem należy pamiętać, aby zakładać akwaria powoli. Zbiorniki same najlepiej radzą sobie z NH3, pod warunkiem, że są one już wyregulowane. Rybki powinno się karmić umiarkowanie. Jeżeli na dnie zostaje sporo odpadów, należy zmniejszyć ilość pokarmu oraz w miarę możliwości pozbyć się resztek z dna. Podmiany wody należy robić regularnie, dzięki temu w miarę wzrostu stężenia, sukcesywnie będziemy je za każdym razem zmniejszać. Wodę należy badać regularnie, aby wcześniej wykrywać możliwe z nią problemy.

Kluczem do unikania śmierci ryb z powodu amoniaku jest przede wszystkim utrzymanie go na odpowiednio niskim poziomie. Podczas zakładania nowego zbiornika, ryb możemy kupować i wpuszczać je stopniowo, zanim zbiornik odpowiednio się nie wyreguluje. Nawet w dobrze ugruntowanym akwarium, należy dodawać jedynie po parę ryb naraz w celu uniknięcia przerybienia oraz wzrostu stężenia NH3. Rybki karmić powinniśmy dość skromnie, a pozostałe resztki w miarę możliwości usunąć. Zbiornik zaleca się czyścić z grubsza co tydzień, usuwając część mułu, obumarłe roślinki itd. Część wody powinniśmy wymieniać raz na tydzień, a w silnie zarybionych akwariach częściej. Warto robić badanie wody na obecność amoniaku dwa razy w miesiącu, aby móc monitorować stan wody i szybko reagować w razie potrzeby. Zawsze, gdy zauważysz, że ryba jest chora, sprawdź poziom amoniaku, aby wykluczyć możliwość zatrucia nim. Jeśli filtr się zatrzyma, zrób test na obecność amoniaku, aby sprawdzić czy kultury bakterii w zbiorniku nie zostały naruszone. Jeśli będziemy odpowiednio zapobiegać temu zjawisku, na pewno nie będziemy mieć z nią wiele do czynienia.

Artykuł przesłany przez użytkownika o nicku Jesqel. Dziękujemy.