Życie roślin akwariowych ściśle związane jest ze światłem. Oświetlanie akwarium światłem naturalnym sprawia bardzo dużo problemów. Zbyt duża dawka naturalnego światła może doprowadzić do zakwitu glonów. W praktyce kontrolowanie intensywności naświetlania światłem naturalnym jest bardzo trudne. Wiele czynników sprawia, że jesteśmy zmuszeni zastosować światło sztuczne. Na rynku dostępnych jest bardzo wiele rodzajów form oświetleniowych. Oświetlenie odgrywa zdecydowanie większą rolę w życiu roślin niż ryb akwariowych.
Fotosynteza
Rośliny posiadają umiejętność produkcji (z dwutlenku węgla i wody) tlenu i cukru, a dzieje się to w chlorofilu. Za źródło energii wykorzystują światło. Z tej przyczyny fotosynteza może odbywać się tylko w trakcie dnia. Część wyprodukowanego tlenu zużywają ponownie nocą, ponieważ wtedy oddychają i jednocześnie wydalają CO2. Ogólnie rzecz ujmując pobierają więcej CO2 niż oddają oraz uwalniają więcej O2 niż zużywają. Rośliny bardzo pozytywnie wypływają na środowisko naturalne.
Ilość światła dla roślin akwariowych
Osoby zawodowo zajmujące się hodowlą roślin akwariowych zazwyczaj stosują bardzo silne oświetlenie. W zbiornikach poniżej 100 litrów polecane jest stosowanie 1-2 W na 1 litr wody. W akwariach od 200 do 500 litrów polecane jest stosowanie od 0,5 do 1 W na 1 litr wody. Inną metodą jest mierzenie ilości światła na 1 m2 powierzchni zbiornika. W tej metodzie zaleca się stosowanie 200-800 W na 1 m2 powierzchni akwarium. Niestety w większości gotowych pokryw zamontowane oświetlenie jest poniżej 0,2 W na 1 litr wody. Pomiar ilości światła na podstawie samej mocy świetlówek może być dosyć mylny. Faktyczna ilość światła zależy od kilku czynników. Ilość światła wytwarzana przez dane źródło mierzy się w lumenach. Liczba lumenów wyprodukowanych przez źródło światła o mocy 1 wata jest jednostką wydajności tego źródła. Zwykła żarówka przekształca więcej energii w ciepło niż światło, a więc jest mniej wydajna od lampy jarzeniowej. W przypadku zwykłych żarówek na jeden W mocy przypada jedynie około 17 Lumenów. Światło halogenowe jest podobnie mało efektywne (10-20 lumenów na 1 W). Zdecydowanie bardzie efektywne są świetlówki, które zazwyczaj dają od 40 do 100 lumenów na 1 W mocy. Duża rolę odgrywa typ świetlówki oraz zastosowany statecznik. Wysokiej klasy świetlówki akwarystyczne dają największą ilość światła. Ilość padającego na konkretną powierzchnię światła mierzy się w Luxach, które odpowiadają lumenom przypadającym na metr kwadratowy. Za pomocą światłomierza lub luxometru możemy dokonać pomiaru luxów.
Widmo światła
Widmo jest to rozkład ilości światła dla pełnego zakresu kolorów, jakie w świetle występują. Rośliny potrzebują światła jasno czerwonego (o długości fali od 650 do 680 nm) oraz niebieskiego. Widmo światła określamy za pomocą temperatury barwowej wyrażonej w stopniach Kelvina. Do akwarium roślinnego najlepsze będzie źródło światła emitujące 5500 stopni Kelvina. Różne świetlówki posiadają różnice w ilości światła przypadające na daną barwę. Lampy HQI posiadają tzw. widmo ciągłe. Rośliny nimi oświetlane rosną bardzo dobrze, a światło wygląda naturalnie.
Wymagania świetlne poszczególnych gatunków roślin
Różne gatunki roślin wymagają różnej intensywności światła. Przykładowo rośliny rosnące w cieniu drzew potrzebują mniej światła od rosnących na otwartej przestrzeni. Jednakże wiele roślin ma podobne wymagania natężenia światła lub może zaadaptować się w dosyć dużym zakresie. Dzięki możliwościom adaptacyjnym możliwa jest hodowla różnych gatunków w jednym zbiorniku. Światła bardzo jasnego (więcej niż 1500 luxów) potrzebują rośliny takie jak np.: Riccia fluitans, Pistia stratiotes, Limnophila aquatica, Cabomba, Limnobium laevigatum, Salvinia auriculata i inne. Światła jasnego (od 1000 do 1500 luxów) wymagają rośliny takie jak np.: Egeria Densa, Ludwigia, Bacopa caroliniania i inne. Światło umiarkowane (od 500 do 1000 luxów) preferują rośliny takie jak np.: Lagenandra, Anubias nana, Echinodorus i inne. Światła przytłumionego (mniej niż 500 luxów) potrzebują rośliny takie jak np.: Vesicularia dubyana, Cryptocoryne affinis i inne.
Czym spowodowane są straty światła?
1. Czystość wody – Zabarwienie lub zanieczyszczenie wody powoduje zmniejszenie ilości Lumenów docierających do roślin.
2. Szyby okrywowe, które po pewnym czasie stają się brudne dosyć mocno przyczyniają się do strat światła. Również same świetlówki po pewnym czasie stają się brudne od kurzu oraz innych zanieczyszczeń.
3. Odbłyśniki zdecydowanie przyczyniają się do zmniejszenia strat świetlnych. Światło od nich odbite trafia do akwarium. W przypadku gdy światło nie zostaje odbite zamienia się w energię cieplną.
4. Każda świetlówka wraz z upływem czasu traci na ilości emitowanego światła. Z tego powodu raz na 9-12 miesięcy powinna być wymieniana.
5. Zbyt duża odległość pomiędzy źródłem światła, a powierzchnią wody przyczynia się do dużych strat, ponieważ część światła rozprasza się na boki. W przypadku akwariów bardzo wysokich mniej światła dociera do roślin rosnących na samym dnie zbiornika.
Ile czasu na dobę powinniśmy naświetlać akwarium?
W warunkach naturalnych rośliny akwariowe intensywnie naświetlane są około 10 godzin na dobę. Nasze rośliny również powinniśmy naświetlać przez podobny czas. W żadnym wypadku nie możemy naświetlać roślin przez całą dobę. W nocy rośliny oddychają bardzo intensywnie, a ciągłe lub zbyt długie naświetlanie mogłoby ten proces zakłócić. Pamiętajmy, że akwarystyka to sztuka stworzenia warunków maksymalnie (na ile to możliwe) przypominających warunki naturalne.
Co wybrać?
Bardzo trudnym zadaniem jest zagadnienie wyboru wysokiej jakości oświetlenia za określoną kwotę pieniędzy. Osobiście uważam, że najbardziej optymalnym źródłem energii są specjalistyczne świetlówki akwarystyczne. Koszt ich użytkowania jest niższy od lamp typu HQI. Oczywiście lampy HQI dają bardzo ciekawy efekt wizualny. Tak więc wszystko zależy od naszych preferencji oraz zasobności portfela. Na pewno nie polecam świetlówek kompaktowych. Mimo, że koszt ich użytkowania jest dosyć niski to raczej nie nadają się do hodowli roślin akwariowych, ponieważ barwa ich światła nie jest dostosowana do takiego celu.
Autor: Łukasz Gontarski. Dziękujemy.
Zdjęcie akwarium: Użytkownik Adrlic
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść artykułów przesyłanych przez użytkowników.
60 komentarzy
siwy łsk:
13.02.2011 23:16Pytanie : akwa 250l 100/50/50 słodkowodne może mi ktoś pomóc dobrać oświetlenie???? pozdrawiam i z góry dzieki
jarooo:
13.02.2011 12:59a co z led-ami? czy można założyć oświetlenie LED? chodzi o zmniejszony pobór mocy,tylko jak to wpływa na akwarium
dany333:
07.02.2011 00:57witam mam pytanie na temat oswietlenia,kupilem niebieska swietlowke akwariowa ktora nadaje niezly efekt ale po zamontowaniu.ale zauwazylem ze zucil sie zielony glon .niechcial bym jej zamieniac na normalna ale tez niewiem czy dolozyc nastepna. a tak wogule to mam 112l i 18w a ta niebieska 20w po za tym rosliny ladnie rosna.
ł:
30.01.2011 22:08Marcin: nie, co najmniej 2x15W
Marcin:
30.12.2010 16:58Witam psiada żarówke Diversa opti natural 15 w 880 lumenów czy to wystarczy do awkarium 60 litrów ??
niko:
12.12.2010 13:42Do Niki Jeśli pytanie nadal aktualne to ja do moich 25 litrów używam Philipsa 8/40W na mały gwint, ale to nie robi różnicy Świetlówka daje 400 lumenów Tylko pamiętaj aby miała temperaturę barwową min 6500K Philips określa to liczbą 865 Ważne są te dwie ostatnie cyfry 65 oznacza 6500K Mniejsze liczby to żółte światło większe idą we fiolet Dobrze jeśli znajdziesz jeszcze większe np 880 mi sie nie udało Ale mi przy 8W 6500K nawet Glosia ładnie rośnie więc i taka starczy na małe akwarium
Chcę wiedzieć:
16.11.2010 11:59Świetlówka kompaktowa 11W Oceanic Natural Daylight 10000K moc: 11W opis: Bardzo wysoka temperatura barwowa 10 000K symuluje skutecznie światło słoneczne w morskiej toni na głębokości 5 metrów. Unikalne, zbalansowane światło o pełnym widmie słonecznym powoduje idealne warunki do oświetlenia i wzrostu morskich korali i ryb oraz pozostałej morskiej fauny i flory. długość 211 mm, strumień świetlny 582 lumeny A w artykule jest że: "Na pewno nie polecam świetlówek kompaktowych. Mimo, że koszt ich użytkowania jest dosyć niski to raczej nie nadają się do hodowli roślin akwariowych, ponieważ barwa ich światła nie jest dostosowana do takiego celu." Nic z tego nie rozumiem!!!
Kola:
02.11.2010 00:12mam 120litrowe akwarium jakie oswietlenie powinnam zastosowac? ilo watowe jazeniowki powinnam miec? narazie mam 25w mam zywe roslinki boje sie ze zbyt duze swiatlo spowoduje narost glonow. narazie nie mam z tym problemu. pomocy dziekuje,
nika:
16.10.2010 10:32witam kupiłam akwarium 25l z pokrywą i zwykłą żarówką na gwint 25w. chciałabym kupić energooszczędną żarówkę firmy PHILIPS Genie ENERGY SAVER 14/65W gwint E27, trwałość 10 lat, klasa energetyczna A, bo na jednym z serwisów akwarystycznych takie właśnie są. MAM PROBLEM Z DOBOREM WAT-ów! MAM LICZYĆ TE Z ENERGOOSZCZĘDNEJ CZY W PRZELICZENIU NA NORMALNĄ ŻARÓWĘ? dodatkowo na pokrywie jest : USZKODZENIA POWSTAŁE W WYNIKU UŻYWANIA ŻARÓWEK POYŻEJ 25W NIE PODLEGAJĄ REKLAMACJI! Tylko która ilość wat ta energooszczedna 14 czy w przeliczeniu na normal - wychodzi 60? HELP!
lis:
11.09.2010 19:54mam pytanie czy ryby mi nie zachorują lub nie zdechną z powodu braku swiatła
Michał:
08.09.2010 21:22Mam pytanie. Czy jest możliwa do kupna sam stelaż na ramieniu (mocowany np. o krawędź stołu) w którym montujemy świetlówkę czy takowy trzeba robić samemu.
Darek:
03.09.2010 11:52Chce stworzyc idealne warunki dla akw. roslinnego.Prosze o poradę w kwestii doboru zwirku do akwarium oraz oswietlenia.Czy zastosowac tradycyjny biogrunt + zwirek, czy moze pojsc w kierunku podloza aquaartu.Jaka moc owietlenia na 200l i 60cm wysokosci akw.Mam kupione oprawy do t5. Prosze o pomoc.
Wojciech:
01.09.2010 10:13Bardzo dobre pokrywy, świetlówki i ogólnie sprzęt oświetleniowy posiada firma Diversa. Widać, że wykonanie i estetyka jest na światowym poziomie. To nie jakiś chiński badziew.
fish72:
17.08.2010 07:48Ja niedawno kupiłem do mojego akwarium 72l rośliny,które poradzono mi w sklepie do tego badziewnego oświetlenia które miałem z pokrywą ;/ a ma ono tylko 15w... :( na razie na zakup lub zmontowanie nowej pokrywy nie mam czasu,zadowolę się tym co na razie mam...
cycu:
18.06.2010 20:27Witam . Mam akwa 112l i oryginalną obudowę z dwiema świetlówkami 18w,z tym że świetlówki nie są oryginalne ponieważ dokupiłem 2 x fluora firmy osram jednak nadal mam problem z roślinnością słabo rosną i gniją . Co powiecie jakbym dołożył dwie zwykłe żarówki po 25w po bokach obudowy (tylko tak się zmieszczą takie podłużne świecznikowe) ??? Słyszałem od "starego" akwarysty że nawet słabsza zwykła żarówka daje lepszy efekt niż jakakolwiek świetlówka