Akwarium, jako akwen wodny zamknięty jest bardzo narażony dla organizmów żywych na czynniki stresogenne. Wielu akwarystów koncentruje się na wielkości akwarium, kształcie akwarium, parametrach wody, filtracji oraz walorów estetycznych a rzadko na zapewnieniu odpowiedniego pozbawionego stresu środowiska życia. Postaram się w kilku podpunktach wymienić czynniki, które wpływają na życie ryb w akwarium.
1. Transport
W dobie prostego i szybkiego transportu ryby są bardzo narażone na stres a czynnikami je wywołowującymi są:
• Szybki spadek temperatury lub jej wzrost
• Za małe worki
• Zbyt duże zagęszczenie ryb
• Zła jakość wody
• Gwałtowne wstrząsy
• Przebywanie ryb w jednym worku które różnią się rozmiarem ciała lub stanowią dla siebie nawzajem zagrożenie związane z atakiem ryb silniejszych (np.. pyszczaki)
• Transportowanie ryb żyworodnych w zaawansowanej ciąży
• Mieszanie ryb chorych ze zdrowymi
• Umieszczanie twardych przedmiotów powodujących uszkodzenia mechaniczne ciała
• Dźwięki np. muzyka o niskich tonach
• Silne oświetlenie
• Wypełnieniu jelit pokarmem
2. Kwarantanna
• Ryby po transporcie narażone są na stres związany z różnicą parametrów fizykochemicznych wody
• Wpuszczenia do zbiornika gdzie są atakowane przez ryby „zadomowione”
• Nieprawidłowego łączenia gatunków
• Nieprawidłowego udekorowania akwarium, np. ryby denne często wymagają kryjówek
• W przypadku ryb wymagających wolnej przestrzeni do pływania zbyt dużego zagęszczenia roślin i przeciwnie względem innych gatunków
• Zbyt intensywnego oświetlenia
• Zaciemnienia akwarium
• Nieprawidłowo „dojrzałego akwarium”, w szczególności filtra
• Złej diety
• Ustawienia akwarium
• Rzadkiej wymiany wody
• Agresji wywołanej przez inne zwierzęta np. bezkręgowce
3. Akwarium po kwarantannie
• Ustawienia akwarium względem urządzeń emitujących światło i dźwięk np. telewizor
• Właściwego podziału określonych gatunków względem płci
• Właściwego podziału ryb względem rozmiaru ciała
• Zagęszczenia ryb względem etologii gatunku czyli cech które się wykształciły w naturze i determinują ryby żyjące stadnie lub pojedynczo
• Okresu rozrodu ryb , dominacji osobniczej np. samców względem innych słabszych lub ryb tworzących pary i budowa gniazda
• Częstotliwości odłowu / przeławiania ryb
• Stosowania odkażalników
• Formy podawania karmy rybom względem budowy ciała lub ich wieku
• Odporności na okresowy rozwój w akwarium bakterii, pierwotniaków lub glonów
Inne elementy związane z bezpośrednim lub pośrednim stwarzaniem czynników stresogennych jest ściśle powiązane z podpunktem kwarantanna. Bardzo trudno wymienić wszystkie czynniki, ale moim zdaniem to stres decyduje o sukcesie hodowli a inne elementy to tylko jego pochodne.
Akwarystyka to dziedzina wymagająca obserwacji, doprowadzenia warunków bytowania ryb do „naturalnych” zmniejsza to negatywne skutki takie jak: niepowodzenia w rozrodzie, utratę odporności i rozwój choroby.
Na dzień dzisiejszy rynek światowy, również polski jest nastawiony na ryby barwne, w dobie braku czasu na obserwacje ryb dla wielu akwarystów ważny jest ruch i kolor, nie wgłębiają się w pochodzenie ryb oraz potrzeb jego etologię, czyli zachowanie, coraz częściej są kolekcjonowane nie gatunki ale formy barwne.
Water-Art.
Marek Bobko
Inż. Ichtiolog
gg 1510928
27 komentarzy
Kamil:
15.03.2013 09:45Witam...mam problem ze swoimi rybkami. Hodowlą rybek zajmuje się już 8 lat na początku miałem akwarium 20 litrowe potem 60 a teraz 200.W tym akwarium mam 3 pyszczaki i 4 Pilęgnice Zebry ryby są bardzo wystraszone wręcz dzikie ale tylko wtedy gdy podejdę do akwarium nie da się na nich popatrzec tak jest już od dwóch lat ;d nie wiem dlaczego tak jest nigdy tak nie miałem.. dodam że akwarium nie jest oryginalne może to jest wina szyby z której zrobione jest akwarium..oświetlenie myślę że jest dobre nie za mocne i nie za słabe..Dodam że w nocy ryby się mnie już nie boją wie ktoś o co chodzi ? proszę o odpowiedź.
♥Miśka♥:
04.02.2012 12:42Czy pasuje do akwa 112l dodać 3 mieczyki do 15neonków innesa, 4 kirysków panda i 2 pielęgniczek remireza ? Nie będzie im za ciasno ?
Yap:
04.10.2011 08:18Dodzia123: Szczęka mi opadła. OCZYWIŚCIE, ŻE NIE MOGĄ BYĆ RAZEM! Skalary to przecież ryby słodkowodne, a amfipriny morskie, jak ty to sobie wyobrażasz? Jakie pH ty tam byś utrzymywała, półsłone?
dodzia123:
13.09.2011 20:30ja mam 105l akwa i chcę kupić skalary i amfipriony ale nie wiem jak na siebie zareagują . Możecie jakoś mi doradzić co mam zrobić ??;-( Czy one mogą być razem ???
akwarysta:
12.05.2011 16:05Skalary do 60 l porazka ,filtr ktory pracuje 12h tez zle
rejt:
06.11.2010 11:30Do Welonka: jak nie możesz przenieśc jednej ryby to zrób kilka kryjówek np: z kokosa, korzenia jakiś statek i sporo roślinek żeby welonkowi było łatwo zgubić to drugą rybę i się schować Ps: może dokup kilka nowych rybek i będzie im raźniej np:mieczyki, gupiki, molonezje
Welonka:
01.06.2010 12:58Witam. Nie wiem czy to odpowiedni dział ale mam akwarium 60l i dwie rybki jedną złotą a druga to teleskop.Pytanie które chciałam zadać dotyczy zachowania Teleskopa...mianowicie caly czas popycha ta druga rybkę wywraca do góry brzuchem i turla po dnie. Nie wiem co się dzieje. Złota rybka w gruncie rzeczy chowa sie cały czas w jakis szczelinach i wypływa tylko na karmienie. Nie wiem co mam z tym faktem zrobic? Czy je rozdzielic? Proszę pomózcie.
kangur:
28.05.2010 04:50Zeby uniknac stresu w akwa trzeba dobrze sie zastanowic nad doborem odpowiedniej obsady. Kazdy z nas preferuje jakies gatunki i chcialby je miec wszystkie razem Niestety czesto konkretne ryby nie moga ze soba przebywac. Z mojego doswiadczenia wynika,ze w akwa ogolnym, towarzyskim albo biotopach azjatyckich rybami najbardziej wprowadzajacymi stres do akwa jest glonojad chinski (czesto sprzedawany jako syjamski) i brzanka rekinia. Glonojad jest ryba bardzo terytorialna i agresywna, jak podrosnie to ciagle atakuje inne ryby a podczas karmienia dostaje szalu. A juz najgorsza rzecza jest miec kilka z nich. Brzanki rekinie, jak juz tu pisalem, sa rybami wielkimi, szybkimi, strasznie plochymi i ruchliwymi. Podczas pobierania pokarmu z powierzchni wody robia duzo halasu i powoduja falowanie wody. Ryby takie jak gurami czy skalary bardzo sie tym wszystkim stresuja. Rekinki praktycznie nadaja sie tylko do bardzo wielkich akwa, powyzej 1000 litrow. Kilka dni temu oddalem swoje trzy i mam teraz zupelnie inne akwa! Spokojne, pelne ryb, ktore kiedys siedzialy pochowane a gonitwy i "taniec" bocji moge obserwowac codziennie. Glonojada oddalem juz bardzo dawno temu. Dlatego te dwa gatunki, jesli nie macie ogromnych zbiornikow, stanowczo odradzam, pozdrawiam
kangur:
13.12.2009 13:50Samo podwyzszenie temperatury wody nie wyleczy ospy. W wyzszej temperaturze pasozyt wywolujacy ta chorobe szybciej przechodzi do formy wolnoplywajacej- jedynej ktora mozna otruc lekami. Jest pelno bardzo interesujacych artykulow na necie na ten temat, warto poczytac, jak sie zna swojego wroga to latwiej go zwalczyc. Pozdrawiam
esenek:
03.12.2009 09:11ktoś o ospie pisał,zwiększ napowietrzenie.. i podkręć temp.najlepiej do 32 stopni.. w tej temp ospa* gnie w przeciągu paru godzin,do tego zieleń ale i bez niej można obejść:) STRES=choroba i nikt tu nie powie..nawet jeśli twoje ryby wyglądają na zdrowe.. są malutkie... w malutkim akwarium.. to są pewnie i karłowate.. wybarwione od np. pokarmów.. choć pewnie nie wiecie że dobrze wyhodowany gupik ma ogon na 5cm wysokości.. i więcej:O czy tak czy tak nie zapewnimy warunków naturalnych.. akwarium może być mniejsze ale.. bez przesady..:/ elo
kangur:
18.11.2009 01:47Wracajac do stresu: zaobserwowalem, ze dobrze jest przyzwyczaic ryby do twojej reki. Moje ryby b. szybko zaczely jesc z reki, teraz prawie wszystkie albo jedza bezposrednio z reki (brzanki rekinie, labeo, gurami, starsze sumatry, molinezje, mieczyki) albo podplywaja b. blisko i biora to co powoli wypuszczam (bocje, sumatry i pretniki). Duch je mi z reki ale musze mu doniesc jedzonko przed jego grote. Kiedy czyszcze szyby z glonow specjalna gabka ryby sie nie boja a wrecz podplywaja zaciekawione i podskubuja mnie w reke (az mi czasem przeszkadzaja). Do czyszczenia dna uzywam ustrojstwa, ktore zrobilem z przezroczystej plastykowej rurki i listewki. To samo - ryby sie nie boja a czesto przeszkadzaja (kiedys wciagnalem neonke ale jakos przezyla). O wchodzeniu powoli do pokoju i stopniowym zapaleniu swiatla juz napisalem. Wiem, ze nikt nie bedzie sie specjalnie ubieral dla ryb ale jak zamierzasz cos robic przy akwa lepiej zalozyc cos ciemnego i uzywac ciemnych szmatek do czyszczenia szyb z zewnatrz- wtedy ryby tak sie nie boja ruchu. Wszelkie odlawianie ryb, w tym przeprowadzki do innego akwa, to wielki stres dla rybek i w czasie ostatniej przeprowadzki do wiekszego akwa 3 piekne i stare sumatry zdechly mi ze stresu. Czesciowa podmiana wody- boja sie tego moje gurami inne ryby uwielbiaja wplywac w strumien lejacej sie wody, i tu znowu zaobserwowalem, ze kiedy uzywam zielonych wiaderek ryby sie nie boja jak kiedys gdy uzywalem czerwonych. Moze moje wieloletnie obserwacje ulatwia komus zycie tzn rybkom i wlascicielom). Pozdrawiam
kangur:
17.11.2009 12:17Rozumiem mlodych akwarystow, ktorzy chca miez 100 ryb w malym akwa. Zgadza sie one zyja ale co to za zycie.Jak ryby maja odpowiednie warunki i przestrzen wtedy mazna zaobserwowac charakterystyczne dla nich zachowania i to jest dopiero ciekawe. I tu sie zgadzam z ZakochanymWZebrach. Piniu: Brzanki rekinie to bardzo ploche ryby. Paniczna ucieczka cala lawica to ich sposob na drapieznikow. To wlasnie blyski na ich srebrnym ciele daja innym sygnal do natychmiastowej ucieczki calym stadem. Ja mam 3 w 360l akwa i zeby ich nie ploszyc staram sie najpierw zapalac swiatlo na korytarzu, powoli otwierac drzwi i nie nosic jaskrawych koszulek. One panikuja tylko przez chwile a potem wszystkie trzy jedza mi z reki. Niestety przez swoja wielkosc i szybkosc wprowadzaja chwilowa panike w calym akwa. Ciekawe bo moje nigdy nie wplywaja do grot. Problem jest, ze 4 rekinki na 250 litrach to bedzie ciasno jak urosna, ja sie boje ze u mnie bedzie ciasno. Niedawno widzialem w pokazowym akwa w sklepie bydlaka prawie 40cm.Nie usuwaj bocji bo to super ryby, interesujace i wesole a skalary owszem ladne ale nudne i bez charakteru (ale kazdy lubi co innego) A glonojady ci sie nie bija? Pozdrawiam
ilonka:
29.10.2009 17:34ja mam male 45l akwarium. mam w nim wszelkie gatunki ryb (z kazdego po parce) mam je od 3 miesiecy i nareszcie udalo mi sie wyklarowac wode ale nie mam kompletnie pojecia jak je udekorowac roslinnoscia itp. masakra...
kriss.atlantis:
20.06.2009 12:36Dobry artykuł. Sam posiadam niewielkie akwarium (45l) ale co idzie za tym w parze mam mało rybek (4 neonki-mam zamiar dokupic jeszcze z 4) 3 barwieńce czerwone, 3 gupiki i 3 piskorki). No i oczywiście odpowiedni sprzęt tj. wydajny filtr z napowietrzaczem, który chodzi 12h dziennie, temp 25st.C i regularne podmiany wody. Do tego kryjówki dla rybek i roślinki. Dobrze jest życ z ta świadomością że moi podopieczni dobrze się czują. Wszystkich, którzy upychają 20 rybek do 20l akwa. pozdrawiam i życzę więcej zrozumienia dla mniejszych istot jakimi sa np. rybki.
ZakochanyWZebrach:
18.06.2009 22:18ąlexą- jestem przerażony Twoją wypowiedzią. Rybka się nie dostosuje do wielkości akwarium,temperatury, oraz innych gatunków w zbiorniku. To akwarysta powinien dostosować akwarium pod gatunki ryb, które chce posiadać, oraz powinien dobrze podjąć decyzję co do obsady. Rybka będzie egzystować, a nie cieszyć się życiem. to jest dla nich męczarnia. Zamknij się w pokoiku, o wymiarach 3X2,5m z pięcioma osobami, pochodzącymi z innych części świata. Będziesz się czuł jak Twoje rybki i wtedy zrozumiesz o czym mówię. piniu- aby brzanki rekinie, są za dużymirybami nawet na takie akwarium jak Twoje. Proponuję więc: Usunąć bocje, oraz brzanki rekinie, a zamiast nich możesz wpuścić 6-8 MŁODYCH skalarów, a po dobraniu sie ich w pary, zostawić tylko jedną. Brzanek nie zmienisz, będą dalej płochliwe, bo nie pasują do akwarium. Pozdrawiam